Tại sao bị nấc cụt? Bạn đã bao giờ trải qua cảm giác nấc cụt khó chịu chưa? Chắc hẳn ai cũng từng gặp phải ít nhất một lần. Những cơn nấc này thường vô hại và tự hết trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, đôi khi chúng cũng có thể là dấu hiệu của một số vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.
Nấc cụt là gì?
Nấc hay nấc cụt là một hiện tượng sinh lý bình thường, xảy ra do sự co thắt không kiểm soát của cơ hoành – cơ nằm giữa ngực và bụng, đóng vai trò quan trọng trong quá trình hô hấp. Khi cơ hoành co thắt đột ngột, nó đẩy không khí lên trên, khiến thanh quản đóng lại và tạo ra âm thanh đặc trưng “hic”.
Chân trẻ sơ sinh như thế nào là bình thường? Khắc phục thế nào?
Tại sao nằm mãi không ngủ được? Cách cải thiện tình trạng khó ngủ
Nguyên nhân tại sao bị nấc cụt
Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến nấc cụt, thường được chia thành hai nhóm chính:
Nguyên nhân thông thường
- Giãn căng dạ dày: Sau khi ăn no, uống nhiều nước hoặc đồ uống có ga có thể gây căng giãn dạ dày, ảnh hưởng đến cơ hoành và dẫn đến nấc.
- Thay đổi nhiệt độ: Thay đổi nhiệt độ đột ngột như đi ra ngoài trời lạnh hoặc ăn/uống đồ nóng/lạnh có thể kích thích cơ hoành gây nấc.
- Căng thẳng: Cảm giác lo lắng, phấn khích hoặc căng thẳng có thể ảnh hưởng đến kiểu thở và chức năng của cơ hoành, dẫn đến nấc.
Nguyên nhân do bệnh lý
- Kích thích thần kinh: Hai dây thần kinh quan trọng là dây thần kinh phế vị và dây thần kinh hoành điều chỉnh sự co lại của cơ hoành. Việc kích thích hai dây thần kinh này do các tác nhân như sợi tóc hoặc thứ gì đó chạm vào màng nhĩ, đau họng, khối u ở cổ, bướu cổ hoặc trào ngược axit có thể gây ra nấc kéo dài hơn 48 giờ.
- Phẫu thuật: Nấc có thể xuất hiện sau phẫu thuật dạ dày – tá tràng, mổ gan mật,… do sau khi phẫu thuật bụng, dạ dày bị giãn ra hoặc do gây tê và đặt nội khí quản gây kích ứng cổ họng.
- Các bệnh lý khác: Một số rối loạn trao đổi chất như tiểu đường, suy thận, mất cân bằng điện giải, sử dụng một số loại thuốc (barbiturates, steroid, thuốc an thần) hoặc các rối loạn não như khối u, viêm não, đột quỵ hoặc chấn thương sọ não cũng có thể gây ra nấc kéo dài.
Nấc cụt: Triệu chứng của một số căn bệnh tiềm ẩn
Nấc cụt không chỉ là hiện tượng sinh lý bình thường mà đôi khi còn là dấu hiệu cảnh báo cho một số căn bệnh tiềm ẩn mà bạn không nên bỏ qua.
- Trào ngược dạ dày – thực quản: Khi axit dạ dày trào ngược lên thực quản có thể gây ra các triệu chứng như đau bao tử, đầy hơi, ợ chua và nấc cụt. Nấc cụt trong trường hợp này thường kéo dài 2-3 phút và kèm theo những cơn đau khó chịu từ dạ dày.
- Tổn thương thần kinh: Tổn thương dây thần kinh phế vị (dây thần kinh chi phối cơ hoành) có thể dẫn đến hiện tượng nấc cụt do cơ hoành co cứng. Tình trạng này có thể liên quan đến các bệnh lý về cổ họng, ngực và có thể gây ra nấc cụt kéo dài hơn 24 giờ.
Cách xử lý nấc cụt hiệu quả
Thông thường, nấc cụt sẽ tự biến mất sau một thời gian ngắn. Tuy nhiên, nếu bạn muốn đẩy nhanh quá trình này, có thể áp dụng một số biện pháp đơn giản sau:
Kích thích hô hấp
Nín thở thật lâu có thể (kèm với rặn nhẹ dưới 10 giây) hoặc thổi gắng sức 10 hơi dài vào một cái túi giấy (hoặc nín thở trong cái túi). Việc này giúp tăng lượng CO2 trong máu, kích thích cơ hoành giãn ra và giảm co thắt, giúp nấc nhanh hơn.
Uống nước thật chậm và bịt mũi trong khi nuốt, uống một cốc nước lạnh và bịt tai trong khi uống, hoặc uống một cốc nước ấm có pha một thìa mật ong. Các biện pháp này giúp kích thích dây thần kinh phế vị và cơ hoành.
Kích thích cơ học
Dùng hai ngón tay ấn – ép vào hai động mạch ở vùng cổ (động mạch cảnh) gây ức chế dây thần kinh quặt ngược dẫn đến giảm co thắt cơ hoành hết nấc. Lúc đầu ép nhẹ, sau tăng dần đến khi có cảm giác nặng và tức thì giảm ấn – ép. Trẻ nhỏ biểu hiện cảm giác này bằng cách trẻ gạt tay ra.
Nuốt một thìa giấm hay hay một thìa đường khô, nhai và nuốt bánh mỳ khô (kèm nín thở). Đây là cách kích thích niêm mạc vùng hầu họng.
Làm giật mình
Làm người bị nấc cụt giật mình đột ngột cũng có thể giúp cơ hoành co giãn và ngừng nấc.
Bài viết này từ tinhte.edu.vn mong muốn cung cấp cho bạn thông tin về nguyên nhân tại sao bị nấc cụt và cách xử lý. Tuy nhiên, nấc kéo dài có thể là dấu hiệu của những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Do đó, bạn nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất.
