Ngày 24/06/2023, Wagner đã đưa hàng nghìn quân vào miền nam Nga với hành vi “kích động nổi loạn”. Sau hành vi bị xem là phản quốc này, Yevgeny Prigozhin – lãnh đạo Wagner đã chuyển đến Belarus.
Tổng thống Nga V. Putin đã chỉ trích hành động của Wagner là “đánh vào quốc gia Nga và nhân dân chúng ta”, và nhấn mạnh rằng những ai tham gia vào cuộc nổi loạn vũ trang sẽ phải chịu “hình phạt không thể tránh khỏi, phải đối mặt với pháp luật và nhân dân Nga”.
Điện Kremlin cho biết Yevgeny Prigozhin đã ra lệnh cho cấp dưới rời khỏi Rostov-on-Don. RIA xác nhận rằng Prigozhin và tất cả chiến binh của ông đã rời khỏi trụ sở chỉ huy quân sự ở thành phố phía nam Rostov-on-Don.
Thỏa thuận này được trung gian bởi Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko. Người phát ngôn của Kremlin Dmitry Peskov cho biết rằng sau thỏa thuận này, vụ án hình sự đối với Prigozhin về tội nổi loạn vũ trang sẽ bị hủy bỏ, và các chiến binh Wagner tham gia hành vi “kích động nổi loạn” sẽ không phải chịu bất kỳ hành động pháp lý nào.
TASS dẫn lời ông Peskov nói rằng, những chiến binh không tham gia có thể sẽ được ký hợp đồng với Bộ Quốc phòng Nga.
Mặc dù ông Putin trước đó cam kết sẽ trừng phạt những kẻ tham gia cuộc nổi loạn, nhưng ông Peskov cho biết thỏa thuận này có “mục tiêu cao hơn” là tránh đối đầu và bảo toàn mạng sống.
Hamas là ai? Tìm hiểu cuộc tấn công của Hamas vào Israel
Oppenheimer là ai? Những di sản để lại gây tranh cãi
Yevgeny Prigozhin là ai?
Câu hỏi đặt ra là Yevgeny Prigozhin là ai và tại sao lại “kích động nổi loạn”?
Người đứng đầu Công ty Wagner là một người bán xúc xích từng bị kết án và nổi tiếng với tính bạo lực.
Sinh ra tại St. Petersburg vào năm 1961, Prigozhin học tại một học viện thể thao nhưng liên quan đến nhiều vụ án phạm pháp. Năm 1980, Prigozhin bị kết án vì tham gia các vụ cướp.
Sau khi ra tù vào năm 1990, Prigozhin kiếm sống nhờ kinh doanh quầy bán thức ăn nhanh, và nhanh chóng có cổ phần trong một chuỗi siêu thị, sau đó mở nhà hàng và công ty cung cấp thực phẩm được nhiều người biết đến và tin tưởng.
Nhà hàng của Prigozhin nổi tiếng với các món ăn ngon và công ty cung cấp thực phẩm Concord của ông bắt đầu nhận được các hợp đồng cung cấp từ chính phủ và thực hiện các thỏa thuận lớn hơn.
Khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea và cử lực lượng vào miền đông Ukraine, Prigozhin thành lập Công ty quân sự tư nhân Wagner. Prigozhin cũng thành lập một “đội quân bàn phím” và từng bị truy tố ở Mỹ về cáo buộc can thiệp vào các cuộc bầu cử.
Đội quân tư nhân Wagner của Prigozhin hoạt động như thế nào?
Tháng 9 năm ngoái, Prigozhin thừa nhận rằng ông đã thành lập Công ty quân sự tư nhân vào năm 2014.
Prigozhin đã phát triển Wagner thành một lực lượng hùng mạnh qua nhiều năm hoạt động ở châu Phi, Trung Đông và gần đây là Ukraine. Syria là nơi đầu tiên đội quân của Prigozhin tự xưng là một lực lượng chiến đấu đáng gờm. Binh lính của Wagner đã tham gia các chiến dịch khắp châu Phi, bao gồm cả Mali, Cộng hòa Trung Phi và Sudan. Theo các nhà phân tích tình báo phương Tây, năm ngoái, Prigozhin đã tuyển mộ khoảng 50.000 người.
Nguồn gốc của vụ “kích động” ngày 24/6 là gì?
Trước đây, các lực lượng của Wagner đã phối hợp với quân đội Nga trong các chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine.
Trong nhiều tháng qua, Prigozhin cho rằng các lực lượng của Wagner đã chịu nặng do thiếu đạn dược và đe dọa rút quân, khiến mối quan hệ giữa hai bên ngày càng rạn nứt trong bối cảnh xung đột tại Ukraine vẫn chưa có hồi kết.
Căng thẳng gia tăng khi Prigozhin từ chối ký hợp đồng phục vụ với Bộ Quốc phòng Nga.
Theo TASS, ngày 23/6, một số bản ghi âm đã được đăng trên kênh Telegram của người sáng lập Wagner. Trong bản ghi âm này, Prigozhin đặc biệt tuyên bố rằng các đơn vị của mình đã bị tấn công và đổ lỗi cho các quan chức quân sự Nga.
Đăng trên Telegram, Prigozhin đã kích động bạo lực và tuyên bố rằng ông có 25.000 quân và “25.000 người trong số họ đang chờ đợi với vai trò là lực lượng dự bị chiến thuật và lực lượng dự bị chiến lược… Ai muốn tham gia với chúng tôi cũng có thể”.
Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) đã mở cuộc điều tra hình sự về các lời kêu gọi nổi loạn vũ trang. FSB đã cảnh báo các chiến binh Wagner không nên tuân theo lệnh của Prigozhin và kêu gọi giam giữ ông này.
