Sự tích tết đoan ngọ
37
Tết Đoan Ngọ tồn tại từ khóa lâu trong văn hoá dân gian phương Đông với có ảnh hưởng đến sống văn hoá của fan dân một số nước. đầu năm Đoan Ngọ ngày mùng 5/5 âm lịch là 1 trong trong hầu hết ngày Tết truyền thống lâu đời ở Việt Nam cũng giống như một số nước Đông Á như Triều Tiên, Hàn Quốc, Trung Quốc...
Tết Đoan Ngọ còn gọi là tết Đoan Dương. Đoan Ngọ là bước đầu giữa trưa (Đoan: mở đầu, Ngọ: giữa trưa). Còn Dương là mặt trời, là khí dương, Đoan Dương có nghĩa là bước đầu lúc khí dương đã thịnh.
Tết Đoan Ngọ làm việc Việt Nam còn được gọi là "ngày giết thịt sâu bọ" vì tín đồ ta có niềm tin rằng khi ăn món đầu tiên trong thời nay thì sâu bọ, giun sán vào người sẽ ảnh hưởng chết hết. Trên Trung Quốc, đầu năm mới Đoan Ngọ có cách gọi khác là tết Trùng Ngũ vì là hai con số 5 chạm chán nhau, mồng 5 tháng 5.
Ở Việt Nam, tết Đoan ngọ còn được dân gian call bằng một chiếc tên dân dã hơn: Tết khử sâu bọ. Đây là một trong những trong những đợt nghỉ lễ truyền thống bao gồm nội hàm văn hoá phong phú. Không riêng gì nước ta hay trung quốc mà nghỉ ngơi Triều Tiên, Hà Quốc cũng có Tết Đoan ngọ. Từ bỏ đó đến thấy, đầu năm Đoan ngọ thực ra là một phong tục lễ tết Á Đông và gắn sát với quan tiền niệm về sự việc tuần hoàn của tiết trời trong năm.
Tuy nhiên vấn đề đưa ra ở đó là Tết Đoan ngọ của người việt nam có liên quan gì cho Tết Đoan ngọ của người china và gắn với truyền thuyết thần thoại Khuất Nguyên như xưa nay từng quan liêu niệm?
Tết Đoan ngọ còn được người việt nam gọi bằng cái brand name khác là "Tết Nửa Năm” (cũng có nơi là call là giữa Năm). Đây được xem như là tên call của riêng bạn Việt, ko lẫn với tên thường gọi của các đất nước khác. Vậy lý do lại gọi là tết Nửa năm, trong những khi theo đo lường và tính toán như kế hoạch âm hiện giờ thì "nửa năm” ở đây phải rơi vào tháng 6 âm lịch?
Về tên gọi Tết Nửa năm, tác giả Nguyễn Ngọc Thơ trong "Lại bàn về bắt đầu tết Đoan ngọ” giải thích: "Thời cổ đại, người vn dùng lịch kiến Tý, do thế tháng bắt đầu trong năm là tháng 11 âm lịch. Theo phương pháp tính này, ngày 5 mon năm rơi vào tình thế thời điểm nửa năm, vì vậy dân gian nước ta rất chuộng tên thường gọi tết Nửa năm”.
Về bắt đầu của đầu năm Đoan ngọ, nhà phân tích văn hóa nai lưng Ngọc Thêm khẳng định: tết Đoan ngọ nước ta có thuộc một khởi nguồn với vùng khu đất Bách Việt ngơi nghỉ Nam china (vào khoảng chừng vùng hạ lưu giữ Dương Tử trở xuống) với Bắc Đông Dương.
Tác đưa luận giải: Từ ngàn xưa trên đây vốn là vùng nntt lúa nước trù phú do những dân tộc Bách Việt bé dựng nên. Do nằm dọc 2 bên chí tuyến bắc, ngày hè ở trên đây oi bức, cực nhọc chịu, ảnh hưởng tiêu rất đến sức mạnh con người. May mắn, bạn nông dân cùng với nghề lúa nước luôn đòi hỏi phải quan liền kề thời tiết, cầm cố để tránh tối đa những tác hại của nó với tận dụng có lợi những điểm mạnh mà tự nhiên và thoải mái mang lại, dựa vào vậy phong tục đầu năm mới Đoan ngọ hình thành, khắc ghi một cột mốc đặc biệt quan trọng của chu kỳ tuần hoàn thời tiết (Tìm về bạn dạng sắc văn hóa Việt Nam, NXB TP HCM, 2004).
Trong cuốn "Lễ tết Trung Hoa” của W. Eberhard (Chinese Festivals, N.Y. 1952) viết: "Đoan ngọ là tết của phương Nam, tết cầu may, tết của sự việc sống” (Double fifth is a Southern festival, lucky festival or festival of the living).
Tác mang Nghê Nông Thủy, ở trong Hội dân tộc bản địa học trung hoa cũng quá nhận: "Tết Đoan ngọ là cống hiến to phệ của người Bách Việt đối với văn hóa Trung Hoa” (Hội dân tộc bản địa học Trung Quốc, 2011).
Như vậy, hoàn toàn có thể thấy, tết Đoan ngọ xưa là do nhân dân lao động bên nhau sáng tạo, thuộc hưởng thành quả này và không một ai làm tác giả cụ thể. Nó là kế quả từ trí óc của truyền thống lâu đời nông nghiệp phương Nam của những bộ tộc Bách Việt. Về sau, thuộc với vấn đề xâm lấn và mở rộng lãnh thổ xuống phía nam sông Dương Tử, đầu năm Đoan Ngọ được người Hán chào đón và hưởng ứng. Mặc dù nhiên, tại các địa phương không giống nhau lại gắn vào các điển tích khác nhau với những nhân trang bị như Ngũ Tử Tư, Việt vương vãi Câu Tiễn, chết thật Nguyên mang đến Tào Nga, nai lưng Lâm…
"So với người Trung Quốc, người nước ta thiên hẳn về lối sinh sống dân gian, tứ duy tổng hợp – trừu tượng và truyền thống văn hóa truyền miệng đã giúp gìn giữ lại phong tục ngày đầu năm này cơ mà không quan trọng gắn ngay lập tức với những nhân vật lịch sử. Ngược lại, Trung Quốc số lượng dân sinh đông, dân tộc đa dạng, vấn đề chính thức hóa một phong tục dân gian bằng thao tác làm việc gắn chúng với những nhân vật lịch sử vẻ vang có chức năng tích cực, nhất là trong công dụng đại liên kết dân tộc” (trích An nam giới phong tục sách, Mai Viên Đoàn Triển, NXB Hà Nội, 2008).
Sự giao thoa và du nhập tự nhiên và thoải mái cùng với chính sách "cưỡng bức văn hóa” của tổ chức chính quyền đô hộ phương Bắc đã tạo ra một hệ quả tất yếu chính là hình thành diện mạo văn hóa truyền thống có phần "mới” của vn trong nhiều thời kì lịch sử hào hùng sau đó. đầu năm mới Đoan Ngọ cũng ko ngoại lệ. Nó được tích hợp khung lý luận bao gồm thống cùng những ý nghĩa, tác dụng mang tính quan lại phương khác như "tưởng nhớ khuất Nguyên”, "tưởng nhớ Ngũ Tử Tư”, "tưởng nhớ è cổ Luận cùng Nguyễn Thiệu” và kéo dãn trong suốt những năm.
Bởi vậy, không thể ý niệm Tết Đoan ngọ của người Việt khởi nguồn từ Trung Quốc như một trong những người vẫn lầm tưởng như hiện tại nay.
Theo lý giải của học mang Chu Xử vào sách "Phong Thổ Ký” thì tết Đoan Ngọ nói một cách khác là Tết Đoan Dương. Đoan Ngọ là bước đầu giữa trưa (Đoan: mở đầu, Ngọ: thân trưa). Còn Dương là khía cạnh trời, là khí dương; Đoan Dương có nghĩa là bước đầu lúc khí dương vẫn thịnh.
Ở Trung Quốc, thời phái mạnh Bắc triều, đầu năm Đoan Ngọ có cách gọi khác là Dục Lan tiết. Lan tức là "túi đựng tên, hình dáng của nó như mẫu hộp gỗ” (Tr.2881, tự Nguyên).
Đến thời nhà Minh, bùa trừ ngũ độc (Ngũ độc phù) đang trở thành vật trang sức quý khá phổ biến của phụ nữ, được ấn trên một trong những vật như trâm cài đặt tóc, vòng treo tay, treo cổ, quạt… Một học mang thời bấy giờ đồng hồ là Trầm Bảng chép: "Thời trước, thanh nữ thường vẽ hình nhỏ rết (Ngô công), rắn (Xà), trườn cạp (Hiết), cọp (Hổ), cóc (Thiềm thừ) trên các cây mộc đào hotline là ngũ độc phù và mua trên đầu làm trâm (Thoa)…” (Trích Uyển Thự Tạp ký, quyển 17, bạn dạng in năm 1593).
Hiện nay, quan lại niệm thịnh hành cho rằng bắt đầu Tết Đoan ngọ của người việt nam có xuất xứ từ Trung Quốc. Quan niệm này nối sát với một nhân vật dụng trong lịch sử vẻ vang Trung Quốc kia là chết thật Nguyên.
Khuất Nguyên, thương hiệu Bình, biệt hiệu Linh Quân (340 TCN - 278 TCN) là 1 trong những chính trị gia, một bên thơ yêu nước lừng danh của nước Sở, làm cho chức Tả Đồ đến Sở Hoài Vương. Lúc đầu ông được vua yêu quý, sau có quan lại tị tài ông, tìm giải pháp hãm hại. Vua Sở nghe lời gièm pha pha đề xuất ghét ông. Ông âu sầu, ưu bốn viết thiên Ly Tao để tả nỗi bi lụy bị vua bỏ.
Đến cuối đời, ông lại bị vua Tương vương vãi (người nối ngôi Sở Hoài Vương) đày ra Giang phái mạnh (phía nam giới sông Dương Tử). Ông thất chí, tự cho mình là người trong sinh sống trong thời đục, xuyên suốt ngày ca hát như fan điên, làm bài bác phú "Hoài Sa” rồi ôm một phiến đá, gieo bản thân xuống sông Mịch La trường đoản cú tử.
Theo truyền thuyết thần thoại này, để tưởng nhớ về con fan và loại chết bi thương của ông, hàng năm người ta tổ chức vào ngày mồng 5 mon 5 là ngày đầu năm mới Đoan ngọ ở trung quốc và một số trong những nước khác ở Châu Á.
Lưu Thần với Nguyễn Triệu là hai fan đời công ty Hán, nhân thời cơ Tết Đoan Dương thuộc rủ nhau vào núi hái thuốc, gặp hai tiên thiếu nữ kết duyên. Sau thời gian nửa năm sống địa điểm tiên cảnh với vk tiên, hai người nhớ bên đòi về. Giữ lại không được, nhị tiên phái nữ đành đưa tiễn ông xã về quê cũ. Vì thời gian ở tiên cảnh chỉ tất cả nửa năm dẫu vậy là mấy trăm năm sinh hoạt cõi trần. Hai cánh mày râu thấy cảnh sắc quê nhà đang khác xưa, tín đồ quen thì đang ra người thiên cổ, hai đàn ông bèn rủ nhau trở về cõi tiên cơ mà không được. Hai quý ông ra đi mà lại không thấy trở về…
Trên thực tế, từ cuối thời Đông Hán, bạn ta đang tìm thấy đa số thư tịch sưu tầm về đầu năm Đoan ngọ. Phần lớn các học giả thời đó đến rằng xuất phát của lễ tiết này còn có "liên quan” đến việc tưởng niệm thi hào lừng danh của nước Sở là khuất Nguyên. Tuy nhiên các sử gia china lúc bấy giờ không thể đưa ra được những bốn liệu ví dụ để minh chứng cho "sự liên quan” này.
Ngay trong "Sử ký” của bốn Mã Thiên (145 – 86 TCN), chiến thắng được xem như là thành tựu sớm nhất, ghi chép vừa đủ nhất về lịch sử vẻ vang Trung Quốc cổ đại (suốt 2000 năm từ bỏ thời Hoàng Đế cho đời Hán Vũ Đế), cũng trọn vẹn không khẳng định được rõ thời hạn tự trầm của khuất Nguyên là vào ngày, tháng nào. đều ghi chép của tư Mã Thiên vào "Khuất Nguyên liệt truyện” (Sử ký) chỉ cần những bốn liệu được thu thập từ trong dân gian!
Vậy cơ sở nào làm cho rằng đầu năm mới Đoan ngọ mùng 5 tháng 5 âm lịch là để tưởng nhớ Khuất Nguyên như một trong những người vẫn ý niệm hiện nay!?
Tại những làng xã gồm lễ thần trên đình, đền, ở thôn, xóm tất cả cúng tại miếu. Tại mái ấm gia đình thì sửa lễ cúng tổ sư và Thổ công. Lễ đồ cúng là rượu nếp, trái cây. Cúng xong thì ăn, không một ai mang đổ xuống sông như tục bên Trung Quốc. Riêng rẽ các gia đình thầy thuốc còn tồn tại thêm lễ bái Thánh sư.
Theo lời nhà phân tích văn hóa Trịnh Sinh, trong quan niệm cổ truyền, dịp Tết Đoan Ngọ (5/5 âm lịch) là thời gian tiết trời oi ả. Đây là lúc gửi mùa, sâu bọ, côn trùng cũng rất được dịp cải cách và phát triển gây căn bệnh cho người, trang bị nuôi cùng cây cối.
Ngày này, fan dân thường chuẩn bị lễ thứ cúng đầu năm mới Đoan Ngọ vào sáng sớm. Tuy nhiên, Đoan tức là mở đầu, Ngọ là khoảng thời gian từ 11 giờ trưa cho tới 13 tiếng chiều. Bởi vậy, thời hạn cúng đầu năm Đoan Ngọ chuẩn nhất là từ bỏ 11 giờ mang lại 13 giờ.
Sau lễ cúng đầu năm Đoan Ngọ là các tục lệ như giết sâu bọ, nhuộm móng chân, móng tay, tắm nước lá mùi, khảo cây rước quả, hái thuốc vào khung giờ Ngọ, treo ngải cứu vớt để trừ tà...
Phần lớn các tục lệ trên đến nay đã được bến bãi bỏ, chỉ từ giữ lại tục giết mổ sâu bọ, vệ sinh nước lá mùi và tục đi hái lá thuốc.
Theo ý niệm của fan xưa, trong khung hình con người luôn luôn có sâu bệnh rất cần phải diệt trừ, sâu bệnh quanh năm lẩn trốn trong fan chỉ mang đến ngày 5/5 này bắt đầu lộ diện, và nhân ngày này chúng phải bị giết.
Người ta giết thịt sâu bọ bởi rượu nếp với hoa quả. Sáng sớm mồng 5/5, ngay sau khoản thời gian thức dậy, súc mồm xong, mọi cá nhân đều ăn ít nhất một bát rượu nếp, tiếp nối ăn một chén bát thạch, rồi đến những trái cây như mận, muỗng, xấu, đào, roi... Bạn xưa mang đến rằng, ăn rượu nếp để cho sâu bọ say, tiếp đến những hoa trái sẽ tạo cho chúng chết.
Đối với trẻ con con, tín đồ ta sứt một không nhiều thần sa hay chu sa vào phía 2 bên thái dương cùng vào bụng hoặc hoà với nước mang đến uống vì ý niệm rằng, thời gian sâu bọ bị các trái cây giết tất cả phản ứng khiến sự không yên tâm cho trẻ bắt buộc dùng thần sa, chu sa nhằm trấn an.
Cây mùi là 1 trong loại cây lá bé dại và nặng mùi thơm. Trong ngày Tết Đoan Ngọ, bạn ta lấy cây hương thơm đun nước tắm nhằm trừ độc. Rửa ráy nước là mùi trong ngày mồng 5/5 đang sẽ tránh được gió máy, cảm mạo cùng được khỏe mạnh.
Nhiều địa phương làm việc ven sông, ven biển thay bởi vì tắm nước lá hương thơm thì đúng giờ đồng hồ ngọ rủ nhau đi rửa mặt sông, tắm biển cả gọi là rửa ráy mồng 5/5.
Thúng xôi ủ được ném lên một chiếc chậu nhằm hứng rượu tan xuống. Mẫu rượu được ủ men chuyển màu sắc ngà ngà. Lúc ăn, trộn loại với rượu hứng được thời gian ủ. Rượu nếp ăn uống ngọt ngọt cay cay.
Người Việt Nam tương tự như người trung quốc cho rằng, phần đông củ, cành, lá hái cùng đào được trong ngày 5/5, vào khoảng giờ Ngọ, các là đông đảo vị thuốc tốt và chữa trị được rất nhiều bệnh.
Những lá fan ta thường hái là lá ngải cứu, đinh lăng, lá mùi… đầy đủ lá này được đem phơi khô, để dùng khi bị những chứng bệnh.
Tục hái lá thuốc vào trong ngày 5/5 là do sự tích Ngưu Thần, Nguyễn Triệu truyền lại cùng được thi vị hóa cho rằng Chư Tiên vẫn truyền phép cho cây lá vào giờ Ngọ ngày Đoan Dương.
Ở một số nơi vào trong ngày 5/5 còn giữ lại tục đầu năm thầy học, tết thầy lang nhằm trả ơn bảo ban và thường ơn cứu bệnh.
Tết Đoan Ngọ hay còn được gọi là tết diệt sâu bọ. Dân gian ta tin rằng, trong con người dân có tồn trên sâu bọ, còn nếu không giết đi thì chúng sẽ sinh sản ngày một nhiều và gây sợ tới phiên bản thân
Người Việt xưa tin rằng, trong nhỏ người thông thường có sâu bọ, còn nếu không trừ đi thì chúng sẽ sinh sản ngày 1 nhiều với gây tai hại. Cả năm chỉ gồm ngày mùng 5/5 AL chúng new ngoi lên, là thời cơ để trừ khử.
Trên Thanh niên, TS Nguyễn Ngọc Thơ, ngôi trường Đại học khoa học Xã hội với Nhân văn (Đại học đất nước TP.HCM) mang đến biết, tết Đoan Ngọ, mùng 5 tháng 5 (âm lịch) là dịp quan trọng thứ nhì trong năm, sau đầu năm Nguyên Đán. Ngày trước người việt nam dùng định kỳ kiến Tý, tháng khởi đầu trong năm là tháng 11 âm lịch buộc phải Tết Đoan Ngọ còn mang tên gọi khác - đầu năm Nửa năm.
"Đoan” tức là bắt đầu, "Ngọ” chỉ giờ ngọ, có nghĩa là khoảng thời gian nóng nhất trong ngày (từ 11 giờ đến 1 giờ đồng hồ chiều). Đoan Ngọ có thể hiểu là "ngày mở màn chuỗi ngày nóng duy nhất trong năm”.
TS Thơ giải thích, tết Đoan Ngọ ở việt nam có cùng khởi nguồn với vùng khu đất Bách Việt sống Nam trung quốc và Bắc Đông Dương. Đây vốn là vùng nông nghiệp lúa nước trù phú do các dân tộc Bách Việt kiến thiết xây dựng nên.
Về vị trí địa lý, quanh vùng này ở dọc hai bên chí tuyến bắc phải có ngày hè oi bức, cạnh tranh chịu, tác động đến sức khỏe của nhỏ người. Bao gồm nghề trồng lúa nước đã buộc bạn nông dân yêu cầu quan sát thời tiết cần nhờ vậy, phong tục đầu năm Đoan ngọ hình thành.
Trong tiềm thức của tín đồ Việt, đầu năm Đoan Ngọ hay còn gọi là tết khử sâu bọ. Dân gian ta tin rằng, trong con người thường có sâu bọ, nếu như không giết đi thì bọn chúng sẽ sinh sản ngày một nhiều và ảnh hưởng tới nội khí mỗi người. Mặc dù nhiên, việc phá hủy sâu bọ không phải thời gian nào cũng hoàn toàn có thể làm được. Chỉ bao gồm ngày mùng 5/5 chúng mới ngoi lên, là thời cơ để trừ khử.
Từ đó, fan ta có niềm tin rằng dùng một vài loại thức ăn có thể giết bị tiêu diệt được sâu bọ. Vào đó, những nhất là cơm trắng rượu nếp nhằm giết giun sán và một số loại trái cây như: vải, mận bắc, táo.
"Theo phong tục, trong ngày này mọi tín đồ buổi sáng ngủ dậy ko được đặt chân xuống đất, phải súc miệng bố lần cho sạch đẹp rồi nạp năng lượng một trứng vịt luộc, xong xuôi mới được bước chân ra khỏi giường. Kế tiếp ăn một chén rượu nếp để sâu bọ say, ăn tiếp trái cây (vải, sấu, đào, mận,…) cho sâu bọ chết”, TS Thơ chia sẻ.
TS Thơ cho biết, từ thời điểm ngày xa xưa, vào tết Đoan Ngọ trẻ nhỏ sẽ được cha mẹ đeo mang đến túi bùa ngũ sắc nhằm trị tà ma, tránh các loài gồm nọc độc, diệt trừ sâu bọ. Tín đồ lớn thì nhuộm móng tay, móng chân (chừa ngón trỏ bởi là ngón thần chỉ) bằng màu từ các loại lá cây nhằm trị tà ma. Ngày nay, nhiều mái ấm gia đình ở nông thôn và thành thị vẫn nạp năng lượng cơm rượu, nạp năng lượng trái cây cùng dành nhiều thời gian nghỉ ngơi trong đợt này.
(HBĐT) - Ngày 21/3, Sở VH-TT&DL tổ chức họp report nhanh về công dụng khai quật di chỉ khảo cổ tại mái đá Phứng Quyền (còn gọi là mái đá Ông Quyền, Đán Phứng Quyền), nằm tại vị trí chân hàng núi Piềng Lộng, làng mạc Hịch 2, làng mạc Mai Hịch (Mai Châu).
(HBĐT) - thời gian qua, Hội Văn học thẩm mỹ tỉnh đã bao gồm nhiều vận động sôi nổi, thiết thực, tạo thành sân chơi hữu ích cho tình nhân nghệ thuật thoả sức đam mê, sáng tạo, phát hành nhiều tác phẩm có mức giá trị về tư tưởng, nghệ thuật.
(HBĐT) - tại Trường cao đẳng văn hóa nghệ thuật Tây Bắc, Công đoàn các Khu công nghiệp tỉnh vừa tổ chức triển khai hội thi nghệ thuật trong công nhân lao động các khu công nghiệp lần sản phẩm công nghệ nhất, năm 2023.
Hồi hộp, thu hút và ấn tượng đến những tích tắc cuối cùng, cuộc thi Tiếng hát fan làm báo không ngừng mở rộng 2023 đang khép lại đầy thành công vào đêm ngày 18/3. Mỗi một khoảnh khắc, mỗi một hình ảnh của chương trình phần nhiều mang ý nghĩa vô thuộc đặc biệt.
(HBĐT) - Năm 2022, phong trào Toàn dân cấu kết xây dựng cuộc sống văn hoá thường xuyên được triển khai sâu rộng, đính thêm kết ngặt nghèo với các phong trào, cuộc vận tải khác, đóng góp thêm phần thúc đẩy trở nên tân tiến KT-XH, thi công nông xã mới.
18 máu mục được thể hiện tại đêm thông thường kết cuộc thi Tiếng hát người làm báo không ngừng mở rộng năm 2023 đã hình thành một một tối nhạc hùng hổ trong giới báo chí.
Bản quyền nằm trong báo Hoà Bình . Địa chỉ số 47 - Nguyễn Huệ - phường Phương Lâm - TP Hoà Bình - tỉnh giấc Hoà Bình.
Bạn đang xem: Sự tích tết đoan ngọ
Tết Đoan Ngọ còn gọi là tết Đoan Dương. Đoan Ngọ là bước đầu giữa trưa (Đoan: mở đầu, Ngọ: giữa trưa). Còn Dương là mặt trời, là khí dương, Đoan Dương có nghĩa là bước đầu lúc khí dương đã thịnh.
Tết Đoan Ngọ làm việc Việt Nam còn được gọi là "ngày giết thịt sâu bọ" vì tín đồ ta có niềm tin rằng khi ăn món đầu tiên trong thời nay thì sâu bọ, giun sán vào người sẽ ảnh hưởng chết hết. Trên Trung Quốc, đầu năm mới Đoan Ngọ có cách gọi khác là tết Trùng Ngũ vì là hai con số 5 chạm chán nhau, mồng 5 tháng 5.
Ở Việt Nam, tết Đoan ngọ còn được dân gian call bằng một chiếc tên dân dã hơn: Tết khử sâu bọ. Đây là một trong những trong những đợt nghỉ lễ truyền thống bao gồm nội hàm văn hoá phong phú. Không riêng gì nước ta hay trung quốc mà nghỉ ngơi Triều Tiên, Hà Quốc cũng có Tết Đoan ngọ. Từ bỏ đó đến thấy, đầu năm Đoan ngọ thực ra là một phong tục lễ tết Á Đông và gắn sát với quan tiền niệm về sự việc tuần hoàn của tiết trời trong năm.
Tuy nhiên vấn đề đưa ra ở đó là Tết Đoan ngọ của người việt nam có liên quan gì cho Tết Đoan ngọ của người china và gắn với truyền thuyết thần thoại Khuất Nguyên như xưa nay từng quan liêu niệm?
Tết Đoan ngọ còn được người việt nam gọi bằng cái brand name khác là "Tết Nửa Năm” (cũng có nơi là call là giữa Năm). Đây được xem như là tên call của riêng bạn Việt, ko lẫn với tên thường gọi của các đất nước khác. Vậy lý do lại gọi là tết Nửa năm, trong những khi theo đo lường và tính toán như kế hoạch âm hiện giờ thì "nửa năm” ở đây phải rơi vào tháng 6 âm lịch?
Về tên gọi Tết Nửa năm, tác giả Nguyễn Ngọc Thơ trong "Lại bàn về bắt đầu tết Đoan ngọ” giải thích: "Thời cổ đại, người vn dùng lịch kiến Tý, do thế tháng bắt đầu trong năm là tháng 11 âm lịch. Theo phương pháp tính này, ngày 5 mon năm rơi vào tình thế thời điểm nửa năm, vì vậy dân gian nước ta rất chuộng tên thường gọi tết Nửa năm”.
Về bắt đầu của đầu năm Đoan ngọ, nhà phân tích văn hóa nai lưng Ngọc Thêm khẳng định: tết Đoan ngọ nước ta có thuộc một khởi nguồn với vùng khu đất Bách Việt ngơi nghỉ Nam china (vào khoảng chừng vùng hạ lưu giữ Dương Tử trở xuống) với Bắc Đông Dương.
Tác đưa luận giải: Từ ngàn xưa trên đây vốn là vùng nntt lúa nước trù phú do những dân tộc Bách Việt bé dựng nên. Do nằm dọc 2 bên chí tuyến bắc, ngày hè ở trên đây oi bức, cực nhọc chịu, ảnh hưởng tiêu rất đến sức mạnh con người. May mắn, bạn nông dân cùng với nghề lúa nước luôn đòi hỏi phải quan liền kề thời tiết, cầm cố để tránh tối đa những tác hại của nó với tận dụng có lợi những điểm mạnh mà tự nhiên và thoải mái mang lại, dựa vào vậy phong tục đầu năm mới Đoan ngọ hình thành, khắc ghi một cột mốc đặc biệt quan trọng của chu kỳ tuần hoàn thời tiết (Tìm về bạn dạng sắc văn hóa Việt Nam, NXB TP HCM, 2004).
Trong cuốn "Lễ tết Trung Hoa” của W. Eberhard (Chinese Festivals, N.Y. 1952) viết: "Đoan ngọ là tết của phương Nam, tết cầu may, tết của sự việc sống” (Double fifth is a Southern festival, lucky festival or festival of the living).
Tác mang Nghê Nông Thủy, ở trong Hội dân tộc bản địa học trung hoa cũng quá nhận: "Tết Đoan ngọ là cống hiến to phệ của người Bách Việt đối với văn hóa Trung Hoa” (Hội dân tộc bản địa học Trung Quốc, 2011).
Như vậy, hoàn toàn có thể thấy, tết Đoan ngọ xưa là do nhân dân lao động bên nhau sáng tạo, thuộc hưởng thành quả này và không một ai làm tác giả cụ thể. Nó là kế quả từ trí óc của truyền thống lâu đời nông nghiệp phương Nam của những bộ tộc Bách Việt. Về sau, thuộc với vấn đề xâm lấn và mở rộng lãnh thổ xuống phía nam sông Dương Tử, đầu năm Đoan Ngọ được người Hán chào đón và hưởng ứng. Mặc dù nhiên, tại các địa phương không giống nhau lại gắn vào các điển tích khác nhau với những nhân trang bị như Ngũ Tử Tư, Việt vương vãi Câu Tiễn, chết thật Nguyên mang đến Tào Nga, nai lưng Lâm…
"So với người Trung Quốc, người nước ta thiên hẳn về lối sinh sống dân gian, tứ duy tổng hợp – trừu tượng và truyền thống văn hóa truyền miệng đã giúp gìn giữ lại phong tục ngày đầu năm này cơ mà không quan trọng gắn ngay lập tức với những nhân vật lịch sử. Ngược lại, Trung Quốc số lượng dân sinh đông, dân tộc đa dạng, vấn đề chính thức hóa một phong tục dân gian bằng thao tác làm việc gắn chúng với những nhân vật lịch sử vẻ vang có chức năng tích cực, nhất là trong công dụng đại liên kết dân tộc” (trích An nam giới phong tục sách, Mai Viên Đoàn Triển, NXB Hà Nội, 2008).
Sự giao thoa và du nhập tự nhiên và thoải mái cùng với chính sách "cưỡng bức văn hóa” của tổ chức chính quyền đô hộ phương Bắc đã tạo ra một hệ quả tất yếu chính là hình thành diện mạo văn hóa truyền thống có phần "mới” của vn trong nhiều thời kì lịch sử hào hùng sau đó. đầu năm mới Đoan Ngọ cũng ko ngoại lệ. Nó được tích hợp khung lý luận bao gồm thống cùng những ý nghĩa, tác dụng mang tính quan lại phương khác như "tưởng nhớ khuất Nguyên”, "tưởng nhớ Ngũ Tử Tư”, "tưởng nhớ è cổ Luận cùng Nguyễn Thiệu” và kéo dãn trong suốt những năm.
Bởi vậy, không thể ý niệm Tết Đoan ngọ của người Việt khởi nguồn từ Trung Quốc như một trong những người vẫn lầm tưởng như hiện tại nay.
Theo lý giải của học mang Chu Xử vào sách "Phong Thổ Ký” thì tết Đoan Ngọ nói một cách khác là Tết Đoan Dương. Đoan Ngọ là bước đầu giữa trưa (Đoan: mở đầu, Ngọ: thân trưa). Còn Dương là khía cạnh trời, là khí dương; Đoan Dương có nghĩa là bước đầu lúc khí dương vẫn thịnh.
Ở Trung Quốc, thời phái mạnh Bắc triều, đầu năm Đoan Ngọ có cách gọi khác là Dục Lan tiết. Lan tức là "túi đựng tên, hình dáng của nó như mẫu hộp gỗ” (Tr.2881, tự Nguyên).
Đến thời nhà Minh, bùa trừ ngũ độc (Ngũ độc phù) đang trở thành vật trang sức quý khá phổ biến của phụ nữ, được ấn trên một trong những vật như trâm cài đặt tóc, vòng treo tay, treo cổ, quạt… Một học mang thời bấy giờ đồng hồ là Trầm Bảng chép: "Thời trước, thanh nữ thường vẽ hình nhỏ rết (Ngô công), rắn (Xà), trườn cạp (Hiết), cọp (Hổ), cóc (Thiềm thừ) trên các cây mộc đào hotline là ngũ độc phù và mua trên đầu làm trâm (Thoa)…” (Trích Uyển Thự Tạp ký, quyển 17, bạn dạng in năm 1593).
Hiện nay, quan lại niệm thịnh hành cho rằng bắt đầu Tết Đoan ngọ của người việt nam có xuất xứ từ Trung Quốc. Quan niệm này nối sát với một nhân vật dụng trong lịch sử vẻ vang Trung Quốc kia là chết thật Nguyên.
Khuất Nguyên, thương hiệu Bình, biệt hiệu Linh Quân (340 TCN - 278 TCN) là 1 trong những chính trị gia, một bên thơ yêu nước lừng danh của nước Sở, làm cho chức Tả Đồ đến Sở Hoài Vương. Lúc đầu ông được vua yêu quý, sau có quan lại tị tài ông, tìm giải pháp hãm hại. Vua Sở nghe lời gièm pha pha đề xuất ghét ông. Ông âu sầu, ưu bốn viết thiên Ly Tao để tả nỗi bi lụy bị vua bỏ.
Đến cuối đời, ông lại bị vua Tương vương vãi (người nối ngôi Sở Hoài Vương) đày ra Giang phái mạnh (phía nam giới sông Dương Tử). Ông thất chí, tự cho mình là người trong sinh sống trong thời đục, xuyên suốt ngày ca hát như fan điên, làm bài bác phú "Hoài Sa” rồi ôm một phiến đá, gieo bản thân xuống sông Mịch La trường đoản cú tử.
Theo truyền thuyết thần thoại này, để tưởng nhớ về con fan và loại chết bi thương của ông, hàng năm người ta tổ chức vào ngày mồng 5 mon 5 là ngày đầu năm mới Đoan ngọ ở trung quốc và một số trong những nước khác ở Châu Á.
Lưu Thần với Nguyễn Triệu là hai fan đời công ty Hán, nhân thời cơ Tết Đoan Dương thuộc rủ nhau vào núi hái thuốc, gặp hai tiên thiếu nữ kết duyên. Sau thời gian nửa năm sống địa điểm tiên cảnh với vk tiên, hai người nhớ bên đòi về. Giữ lại không được, nhị tiên phái nữ đành đưa tiễn ông xã về quê cũ. Vì thời gian ở tiên cảnh chỉ tất cả nửa năm dẫu vậy là mấy trăm năm sinh hoạt cõi trần. Hai cánh mày râu thấy cảnh sắc quê nhà đang khác xưa, tín đồ quen thì đang ra người thiên cổ, hai đàn ông bèn rủ nhau trở về cõi tiên cơ mà không được. Hai quý ông ra đi mà lại không thấy trở về…
Trên thực tế, từ cuối thời Đông Hán, bạn ta đang tìm thấy đa số thư tịch sưu tầm về đầu năm Đoan ngọ. Phần lớn các học giả thời đó đến rằng xuất phát của lễ tiết này còn có "liên quan” đến việc tưởng niệm thi hào lừng danh của nước Sở là khuất Nguyên. Tuy nhiên các sử gia china lúc bấy giờ không thể đưa ra được những bốn liệu ví dụ để minh chứng cho "sự liên quan” này.
Ngay trong "Sử ký” của bốn Mã Thiên (145 – 86 TCN), chiến thắng được xem như là thành tựu sớm nhất, ghi chép vừa đủ nhất về lịch sử vẻ vang Trung Quốc cổ đại (suốt 2000 năm từ bỏ thời Hoàng Đế cho đời Hán Vũ Đế), cũng trọn vẹn không khẳng định được rõ thời hạn tự trầm của khuất Nguyên là vào ngày, tháng nào. đều ghi chép của tư Mã Thiên vào "Khuất Nguyên liệt truyện” (Sử ký) chỉ cần những bốn liệu được thu thập từ trong dân gian!
Vậy cơ sở nào làm cho rằng đầu năm mới Đoan ngọ mùng 5 tháng 5 âm lịch là để tưởng nhớ Khuất Nguyên như một trong những người vẫn ý niệm hiện nay!?
Tại những làng xã gồm lễ thần trên đình, đền, ở thôn, xóm tất cả cúng tại miếu. Tại mái ấm gia đình thì sửa lễ cúng tổ sư và Thổ công. Lễ đồ cúng là rượu nếp, trái cây. Cúng xong thì ăn, không một ai mang đổ xuống sông như tục bên Trung Quốc. Riêng rẽ các gia đình thầy thuốc còn tồn tại thêm lễ bái Thánh sư.
Theo lời nhà phân tích văn hóa Trịnh Sinh, trong quan niệm cổ truyền, dịp Tết Đoan Ngọ (5/5 âm lịch) là thời gian tiết trời oi ả. Đây là lúc gửi mùa, sâu bọ, côn trùng cũng rất được dịp cải cách và phát triển gây căn bệnh cho người, trang bị nuôi cùng cây cối.
Ngày này, fan dân thường chuẩn bị lễ thứ cúng đầu năm mới Đoan Ngọ vào sáng sớm. Tuy nhiên, Đoan tức là mở đầu, Ngọ là khoảng thời gian từ 11 giờ trưa cho tới 13 tiếng chiều. Bởi vậy, thời hạn cúng đầu năm Đoan Ngọ chuẩn nhất là từ bỏ 11 giờ mang lại 13 giờ.
Sau lễ cúng đầu năm Đoan Ngọ là các tục lệ như giết sâu bọ, nhuộm móng chân, móng tay, tắm nước lá mùi, khảo cây rước quả, hái thuốc vào khung giờ Ngọ, treo ngải cứu vớt để trừ tà...
Phần lớn các tục lệ trên đến nay đã được bến bãi bỏ, chỉ từ giữ lại tục giết mổ sâu bọ, vệ sinh nước lá mùi và tục đi hái lá thuốc.
Theo ý niệm của fan xưa, trong khung hình con người luôn luôn có sâu bệnh rất cần phải diệt trừ, sâu bệnh quanh năm lẩn trốn trong fan chỉ mang đến ngày 5/5 này bắt đầu lộ diện, và nhân ngày này chúng phải bị giết.
Xem thêm: Những Bài Thơ Vui Nhộn Về Tình Yêu, Cuộc Sống, Những Bài Thơ Chế Hay Nhất, Buồn Cười Nhất
Người ta giết thịt sâu bọ bởi rượu nếp với hoa quả. Sáng sớm mồng 5/5, ngay sau khoản thời gian thức dậy, súc mồm xong, mọi cá nhân đều ăn ít nhất một bát rượu nếp, tiếp nối ăn một chén bát thạch, rồi đến những trái cây như mận, muỗng, xấu, đào, roi... Bạn xưa mang đến rằng, ăn rượu nếp để cho sâu bọ say, tiếp đến những hoa trái sẽ tạo cho chúng chết.
Đối với trẻ con con, tín đồ ta sứt một không nhiều thần sa hay chu sa vào phía 2 bên thái dương cùng vào bụng hoặc hoà với nước mang đến uống vì ý niệm rằng, thời gian sâu bọ bị các trái cây giết tất cả phản ứng khiến sự không yên tâm cho trẻ bắt buộc dùng thần sa, chu sa nhằm trấn an.
Cây mùi là 1 trong loại cây lá bé dại và nặng mùi thơm. Trong ngày Tết Đoan Ngọ, bạn ta lấy cây hương thơm đun nước tắm nhằm trừ độc. Rửa ráy nước là mùi trong ngày mồng 5/5 đang sẽ tránh được gió máy, cảm mạo cùng được khỏe mạnh.
Nhiều địa phương làm việc ven sông, ven biển thay bởi vì tắm nước lá hương thơm thì đúng giờ đồng hồ ngọ rủ nhau đi rửa mặt sông, tắm biển cả gọi là rửa ráy mồng 5/5.
Thúng xôi ủ được ném lên một chiếc chậu nhằm hứng rượu tan xuống. Mẫu rượu được ủ men chuyển màu sắc ngà ngà. Lúc ăn, trộn loại với rượu hứng được thời gian ủ. Rượu nếp ăn uống ngọt ngọt cay cay.
Người Việt Nam tương tự như người trung quốc cho rằng, phần đông củ, cành, lá hái cùng đào được trong ngày 5/5, vào khoảng giờ Ngọ, các là đông đảo vị thuốc tốt và chữa trị được rất nhiều bệnh.
Những lá fan ta thường hái là lá ngải cứu, đinh lăng, lá mùi… đầy đủ lá này được đem phơi khô, để dùng khi bị những chứng bệnh.
Tục hái lá thuốc vào trong ngày 5/5 là do sự tích Ngưu Thần, Nguyễn Triệu truyền lại cùng được thi vị hóa cho rằng Chư Tiên vẫn truyền phép cho cây lá vào giờ Ngọ ngày Đoan Dương.
Ở một số nơi vào trong ngày 5/5 còn giữ lại tục đầu năm thầy học, tết thầy lang nhằm trả ơn bảo ban và thường ơn cứu bệnh.
Tết Đoan Ngọ hay còn được gọi là tết diệt sâu bọ. Dân gian ta tin rằng, trong con người dân có tồn trên sâu bọ, còn nếu không giết đi thì chúng sẽ sinh sản ngày một nhiều và gây sợ tới phiên bản thân
Người Việt xưa tin rằng, trong nhỏ người thông thường có sâu bọ, còn nếu không trừ đi thì chúng sẽ sinh sản ngày 1 nhiều với gây tai hại. Cả năm chỉ gồm ngày mùng 5/5 AL chúng new ngoi lên, là thời cơ để trừ khử.
Trên Thanh niên, TS Nguyễn Ngọc Thơ, ngôi trường Đại học khoa học Xã hội với Nhân văn (Đại học đất nước TP.HCM) mang đến biết, tết Đoan Ngọ, mùng 5 tháng 5 (âm lịch) là dịp quan trọng thứ nhì trong năm, sau đầu năm Nguyên Đán. Ngày trước người việt nam dùng định kỳ kiến Tý, tháng khởi đầu trong năm là tháng 11 âm lịch buộc phải Tết Đoan Ngọ còn mang tên gọi khác - đầu năm Nửa năm.
"Đoan” tức là bắt đầu, "Ngọ” chỉ giờ ngọ, có nghĩa là khoảng thời gian nóng nhất trong ngày (từ 11 giờ đến 1 giờ đồng hồ chiều). Đoan Ngọ có thể hiểu là "ngày mở màn chuỗi ngày nóng duy nhất trong năm”.
TS Thơ giải thích, tết Đoan Ngọ ở việt nam có cùng khởi nguồn với vùng khu đất Bách Việt sống Nam trung quốc và Bắc Đông Dương. Đây vốn là vùng nông nghiệp lúa nước trù phú do các dân tộc Bách Việt kiến thiết xây dựng nên.
Về vị trí địa lý, quanh vùng này ở dọc hai bên chí tuyến bắc phải có ngày hè oi bức, cạnh tranh chịu, tác động đến sức khỏe của nhỏ người. Bao gồm nghề trồng lúa nước đã buộc bạn nông dân yêu cầu quan sát thời tiết cần nhờ vậy, phong tục đầu năm Đoan ngọ hình thành.
Trong tiềm thức của tín đồ Việt, đầu năm Đoan Ngọ hay còn gọi là tết khử sâu bọ. Dân gian ta tin rằng, trong con người thường có sâu bọ, nếu như không giết đi thì bọn chúng sẽ sinh sản ngày một nhiều và ảnh hưởng tới nội khí mỗi người. Mặc dù nhiên, việc phá hủy sâu bọ không phải thời gian nào cũng hoàn toàn có thể làm được. Chỉ bao gồm ngày mùng 5/5 chúng mới ngoi lên, là thời cơ để trừ khử.
Từ đó, fan ta có niềm tin rằng dùng một vài loại thức ăn có thể giết bị tiêu diệt được sâu bọ. Vào đó, những nhất là cơm trắng rượu nếp nhằm giết giun sán và một số loại trái cây như: vải, mận bắc, táo.
"Theo phong tục, trong ngày này mọi tín đồ buổi sáng ngủ dậy ko được đặt chân xuống đất, phải súc miệng bố lần cho sạch đẹp rồi nạp năng lượng một trứng vịt luộc, xong xuôi mới được bước chân ra khỏi giường. Kế tiếp ăn một chén rượu nếp để sâu bọ say, ăn tiếp trái cây (vải, sấu, đào, mận,…) cho sâu bọ chết”, TS Thơ chia sẻ.
TS Thơ cho biết, từ thời điểm ngày xa xưa, vào tết Đoan Ngọ trẻ nhỏ sẽ được cha mẹ đeo mang đến túi bùa ngũ sắc nhằm trị tà ma, tránh các loài gồm nọc độc, diệt trừ sâu bọ. Tín đồ lớn thì nhuộm móng tay, móng chân (chừa ngón trỏ bởi là ngón thần chỉ) bằng màu từ các loại lá cây nhằm trị tà ma. Ngày nay, nhiều mái ấm gia đình ở nông thôn và thành thị vẫn nạp năng lượng cơm rượu, nạp năng lượng trái cây cùng dành nhiều thời gian nghỉ ngơi trong đợt này.
(HBĐT) - Ngày 21/3, Sở VH-TT&DL tổ chức họp report nhanh về công dụng khai quật di chỉ khảo cổ tại mái đá Phứng Quyền (còn gọi là mái đá Ông Quyền, Đán Phứng Quyền), nằm tại vị trí chân hàng núi Piềng Lộng, làng mạc Hịch 2, làng mạc Mai Hịch (Mai Châu).
(HBĐT) - thời gian qua, Hội Văn học thẩm mỹ tỉnh đã bao gồm nhiều vận động sôi nổi, thiết thực, tạo thành sân chơi hữu ích cho tình nhân nghệ thuật thoả sức đam mê, sáng tạo, phát hành nhiều tác phẩm có mức giá trị về tư tưởng, nghệ thuật.
(HBĐT) - tại Trường cao đẳng văn hóa nghệ thuật Tây Bắc, Công đoàn các Khu công nghiệp tỉnh vừa tổ chức triển khai hội thi nghệ thuật trong công nhân lao động các khu công nghiệp lần sản phẩm công nghệ nhất, năm 2023.
Hồi hộp, thu hút và ấn tượng đến những tích tắc cuối cùng, cuộc thi Tiếng hát fan làm báo không ngừng mở rộng 2023 đang khép lại đầy thành công vào đêm ngày 18/3. Mỗi một khoảnh khắc, mỗi một hình ảnh của chương trình phần nhiều mang ý nghĩa vô thuộc đặc biệt.
(HBĐT) - Năm 2022, phong trào Toàn dân cấu kết xây dựng cuộc sống văn hoá thường xuyên được triển khai sâu rộng, đính thêm kết ngặt nghèo với các phong trào, cuộc vận tải khác, đóng góp thêm phần thúc đẩy trở nên tân tiến KT-XH, thi công nông xã mới.
18 máu mục được thể hiện tại đêm thông thường kết cuộc thi Tiếng hát người làm báo không ngừng mở rộng năm 2023 đã hình thành một một tối nhạc hùng hổ trong giới báo chí.
Bản quyền nằm trong báo Hoà Bình . Địa chỉ số 47 - Nguyễn Huệ - phường Phương Lâm - TP Hoà Bình - tỉnh giấc Hoà Bình.
